MUSEUM BENJAPON: พระประวัติ พระราชชายา เจ้าดารารัศมี

MUSEUM BENJAPON: พระประวัติ พระราชชายา เจ้าดารารัศมี: " ก่อนอื่นต้องกราบขอโทษด้วยน่ะครับที่หายไปหนึ่งวันเนื่องจากมีงานหลายๆอย่างเข้ามาแต่ผมก็จะพยายามนำเอา รายละเอียด ในหนังสือพระประวัต..."

พระประวัติ พระราชชายา เจ้าดารารัศมี

            ก่อนอื่นต้องกราบขอโทษด้วยน่ะครับที่หายไปหนึ่งวันเนื่องจากมีงานหลายๆอย่างเข้ามาแต่ผมก็จะพยายามนำเอา รายละเอียด ในหนังสือพระประวัติ พระราชชายา เจ้าดารารัศมี เรียบเรียงโดย เจ้าแก้วนวรัฐ ฯ ผู้ครองนครเชียงใหม่ พิมพ์ในงานถวายพระเพลิง ปีจอ พ.ศ. ๒๔๗๗ มาถ่ายทอดให้ท่านผู้สนใจได้อ่านและนำไปศึกษา ถึงการใช้ภาษา วิถีชีวิต ความเป็นอยู่ ความใกล้ชิดระหว่างราชจักรีวงศ์ และ สกุลเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่(ณ เชียงใหม่) ในช่วงระยะ ๑๐๐ ปีที่ผ่านมา ซึ่งหวังว่าจะเป็นประโ
ยชน์แก่ท่านที่สนใจ เพราะหนังสือพระประวัติ พระราช ชายาฯ เล่มนี้ ปัจจุบันค่อนข้างหายาก จึงได้พยายามจะนำเสนอ จนครบบริบูรณ์ตามความในแห่งหนังสือเล่มนี้ ซึ่งอาจจะยืดยาวแต่เต็มไปด้วยคุณค่าความสัมพันธ์ของแผ่นดินล้านนา และพระบรมราชจักรีวงศ์ ซึ่งในตอนนี้จะนำเสนอต่อจากตอนที่แล้ว ว่าด้วย พระราชโทรเลข พระโทรเลข โทรเลข ลายพระหัตถ์ หนังสือ ระวางประชวร และสิ้นพระชนม์ต่อจากตอนที่แล้วดัวนี้ครับ
หน้าที่ ๒๓ ถึงหน้าที่ ๒๖
                                                              โทรเลข  (ด่วน)
ที่๐๕๓๖                                                                       จากกรุงเทพ ฯ
                                                            วันที่ ๑๐ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๖
ทูล เจ้าแก้วนวรัฐ ฯ เชียงใหม่
               ได้รับโทรเลขแจ้งเรื่องพระราชชายา ฯ เจ้าดารารัศมี สิ้น
พระชนม์นั้นแล้ว ด้วยความเศร้าสลดใจอย่างยิ่ง ได้แจ้งให้ผู้สำเร็จ
ราชการรพราชวังทราบแล้ว.
                                           (ลงนาม) พระยาพหลพลพยุหเสนา.

                                                              โทรเลข  (ด่วน)
ที่๐๕๒๕                                                                       จากกรุงเทพ ฯ
                                                            วันที่ ๑๐ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๖
ทูล เจ้าแก้วนวรัฐ ฯ เชียงใหม่
                 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้เจ้าพนักงานเชิญน้ำสรงพระศพ
โกศ และเครื่องประกอบพระอิสสริยยศขึ้นมา พระศพนั้นขอให้หล่อ
น้ำแข็งไว้ พระยาราชโกษากับพนักงานจะถึงเชียงใหม่ วันที่ ๑๑
ธันวาคม ๑๔ นาฬิกา.
                                                   (ลงนาม) วรพงศ์.

ที่ ๕๗๔                                                                        จากกรุงเทพ ฯ
                                                           วันที่ ๓๐ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๗๖
ทูล เจ้าหลวงเชียงใหม่
           พระราชชายา ฯ ประชวรนั้น เมื่อข้าพเจ้าทราบในทางราชการ
จากมณฑล ได้ดำเนินการไปตามหน้าที่เสมอ แต่ส่วนตัวยังไม่ทราบ
พระอาการทุกวันจนกว่าจะหายประชวรได้ เจ้ามีประสงค์จะใช้ข้าเจ้า
ประการใดอีก ตั้งใจคอยรับใช้อยู่ด้วยความเคารพ.
                                                (ลงนาม) อุดมพงศ์

                                                       (ด่วน)
ที่๐๕๒๙                                                                       จากกรุงเทพ ฯ
                                                          วันที่ ๑๐ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๖
ทูล เจ้าแก้วนวรัฐ ฯ พายัพ
                      ได้รับโทรเลขข่าวสิ้นพระชนม์พระราชชายาฯ แล้ว รู้สึกเสียใจ
เศร้าใจ และเสียดายเป็นที่สุด.
                                                (ลงนาม) โกมารกุล.

                                                        หนังสือ
                                                 คลองบ้านสมเด็จ
                                                          วันที่ ๑๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๖
ทูล พ่อเจ้า ฯ
        ข้าพเจ้าได้ทราบข่าวสิ้นพระชนม์ของพระราชชายา ฯ มีความเศร้า
สลดใจและอาลัยเหลือที่จะชี้แจงด้วยตัวหนังสือให้พอกับความเป็นจริง
ในหัวใจได้แล้ว ความจงรักษภักดีซึ่งข้าเจ้าได้เคยมี ติดต่อ มากับ
ท่านตั้งแต่ต้นตลอดมาจนถึงบัดนี้ พ่อเจ้าคงย่อมทราบดี ใคร่จะขึ้น
มาทำบุญสนองพระเดชพระคุณท่าน ก็ไม่สามารถที่จะมาได้ จึงได้
ส่งเงิน ๒๐๐ บาทเพื่อทำบุญ อยากจะทำให้มาก ๆ ก็ฉะเพาะเป็น
ยามอัตตะคัด ทั้งตัวหรือก็นอนแบบอยู่ดังนี้ จำต้องทำแต่พอตามมี
ตามเกิด ครั้นจะรอทำเมื่อถวายพระเพลิง ก็ยังนานเกรงว่าจะตาย
เสียก่อน เพราะโรคของข้าเจ้ามันอาจดับจิตต์ลงไปเมื่อไรก็ได้ โดย
ไม่ทันรู้ตัว ด้วยการเป็นลมบ่อย ๆ และทั้งกำลังน้อยถอยลงทุกที
เชื่อว่าคงจะตายไปทางเดียวกับท่านในไม่ช้า จึงอยากจะทำเสียแต่
ในเมื่อยังมีชีวิตอยู่ ขอพ่อเจ้าได้ โปรดกรุณามีเทศน์และสดับปกรณ์
ที่พระศพท่าน แทนตัวข้าเจ้าให้สนองพระคุณของท่านที่ได้เคยทรง
เอื้อเฟื้อมาเป็นกาลนาน จะเป็นพระเดชพระคุณที่สุด ขอกราบมาที่
ฝ่าเท้าพ่อเจ้าด้วยความนับถือ และส่งความระลึกถึงแม่แสร์ด้วย.
                               จาก (มารดาพระยาโกมารกุลมนตรี)
ป.ล.
     จดหมายและธนบัติได้ฝากมากับคุญหญิงลี้ เพื่อถวายพ่อเจ้า. 

                                       (สำเนา)
ที่ ๑๕/๒๕๔๘                                                       กระทรวงวัง
กองพระราชพิธี                    วันที่ ๑๔ มีนาคม พุทธศักราช ๒๔๗๖
เรื่อง งานพระเมรุพระราชชายา
               รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัง เรียน มหาอำมาตย์ตรี พระยา
กัลยาณวัฒนวิศิษฎ์ ข้าหลวงตรวจการทั่วไป นครเชียงใหม่
               ในการพระราชทานเพลิงพระศพเจ้าดารารัศมี พระราชชายา
ที่พระเมรุวัดสวนดอก นครเชียงใหม่ พ.ศ.๒๔๗๗ คณะรัฐมนตรีได้
ปรึกษาเห็นชอบพร้อมกันว่า ให้ข้าพเจ้าเป็นรัฐมนตรีผู้แทนรัฐบาล
นำพวงดอกไม้ของรัฐบาลไปถวายสักการะพระศพ แล้วอยู่ช่วยงานนั้น
กับทั้งรัฐบาลจะได้สั่งจัดทหารบกกอง ๑ เข้ากระบวนแห่นำพระศพ
ไปสู่พระเมรุ จึงขอเรียนมาให้ทราบตามทางราชการ และขอได้
แจ้งความนี้ให้เจ้าผู้ครองนครทราบด้วย
               ผู้ที่จะไปกับข้าพเจ้า มี
                   (๑) ท่านผู้หญิงของข้าพเจ้า
                   (๒) หญิงคนใช้ของท่านผู้หญิง ๑ คน
                   (๓)ทนายของข้าพเจ้า ๑ คน
                ออกจากกรุงเทพ ฯ โดยรถไฟด่วนวันที่ ๑๘ เมษายน ซึ่งจะถึง
เชียงใหม่ในวันรุ่งขึ้น เสร็จการแล้วกลับ
                                                     ขอได้รับความเคารพ
                                         (ลงนาม) เจ้าพระยาวรพงศ์ ฯ
                                             รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัง
         ที่ผมนำเสนอไปนี้เป็นสวนหนึ่งที่เจ้าแก้วนวรัฐ ฯ เจ้าผู้คองนครเชียงใหม่ ได้เรียบเรียง ไว้ในหนังสือนั้น ถ้าหากได้อ่านอย่างถี่ถ้วน จะได้ทราบถึงการเก็บพระศพเพื่อรอพระโกศ และ บางส่วนของขบวนพระศพ และการใช้พาหนะในการเดินทางจากกรุงเทพฯถึงเชียงใหม่ในเวลานั้น รวมทั้งระยะเวลาเดินทางอีกด้วย ซึ่งถ้าหากได้อ่านก็จะได้ความรู้ ความเป็นไปของเชียงใหม่ในอดีตมากมายครับ ซึ่งตอนต่อไป จะเป็นตอนสำคัญที่แสดงความผูกพันธ์ระหว่างพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่มีต่อ พระราชชายาเจ้าดารารัศมี อย่างชัดเจนที่สุด ขอให้ท่านได้ติดตามในบทความตอนต่อไป ซึ่งเป็นพระราชโทรเลข และพระราชหัตถเลขา ที่ล้นเกล้ารัชกาลที่ ๕ ที่โปรด ฯ ถึงพระราชชายา ฯ เมื่อเสด็จเชียงใหม่ พ.ศ. ๒๔๔๑ ซึ่งเจ้าแก้วนวรัฐ ฯ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ ได้นำบางฉบับมาลงในหนังสือพระประวัติเล่มนี้ ซึ่งจะเสนอในตอนต่อไปครับ.

เชิญชมนิทรรศการ ยอยศยิ่งฟ้า พระมหากรุณาแผ่ไพศาล

 วโรกาสพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชทรงเจริญพระชนม์พรรษาครบ ๗ รอบ

            ศูนย์การค้าเซ็นทรัลพลาซ่า เชียงใหม่แอร์พอร์ต

    นอร์ทเทิร์นวิลเลจ

             ขอเชิญชมนิทรรศการทัศนศิลป์ กลุ่มประยุกต์ศิลป์ ด้านประณีตศิลป์

                    ศิลปะการตัดฉลุกระดาษด้วยกรรไกร

                    ยอยศยิ่งฟ้า พระมหากรุณาแผ่ไพศาล

                     โดย นายเบญจพล  สิทธิประณีต.(ครูหมี)

วันจันทร์ที่ ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๕๓ ถึง วันพุธที่ ๑๕ ธันวาคม พ.ศ.๒๕๕๓ เวลา ๑๑.๐๐ถึง๒๑.๐๐น

 ณ.นอร์ทเทิร์นวิลเลจ ชั้น ๒

ศูนย์การค้าเซ็นทรัลพลาซ่า เชียงใหม่แอร์พอร์ต