พระประวัติ พระราชชายา เจ้าดารารัศมี

    กลับมาแล้วครับก่อนถึงตอนที่ ๓ ผมขออนุญาติเพิ่มเติม เพื่อความเข้าใจ ที่ข้อความว่า พระราชชายาฯ มีพระธิดาพระองค์หนึ่ง ทรงพระนามว่า พระองค์เจ้าวิมลนาคนพีสี นั้น เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและ พระราชชายา เจ้าดารารัศมี ครับ และอีกตอนที่บอกว่า พระบิดาโปรดให้มีพิธีโสกันต์ นั้นแสดงว่าพระราชชายา เมื่อยังทรงพระเยาว์ปฏิบัติตามธรรมเนียมของภาคกลางคือไว้จุก ถ้าหากสันนิฐาน ผู้ที่ไว้จุก หน้าจะเป็นชนชั้นเจ้านาย และคหบดีของเมืองเชียงใหม่ในขณะนั้น แสดงถึงอิทธิพลของศาสนาพราหมณ์ที่เข้ามามีบทบาทใน ชาวล้านนา ซึ่งตามความนิยมในสมัยก่อนหญิงชาวล้านนานิยมไว้ผมยาวและเกล้ามวยผมตั้งแต่เด็กจนถึงวันชรา และมีการประดับผมด้วย ปิ่น ดอกไม้ไหว(ดอกไม้ที่ทำด้วยเงิน หรือทองมักเป็นเหมือนดอกไม้จริงเช่น ดอกเอื้องผึ้ง กระดังงาเป็นต้น) หรือนิยมใช้ดอกไม้หอมและเป็นมงคล เช่นดอกเอื้องผึ้ง ดอกตาเหิน(มหาหงส์) ดอกเก็ดถะหวา(พุดซ้อน) ดอกมะลิ ซึ่งมีความเชื่อว่าเป็นการบูชาขวัญหัวของตนเองครับ เอาล่ะครับเริ่มออกไปไกลแล้ว มาต่อถึงพระประวัติ พระราชชายา เจ้าดารารัศมี ในหนังสือพระราชประวัติ ต่อเลยครับ
ตอนที่ ๓ หน้าที่ ๓ และหน้าที่ ๔
          ครั้นณวันจันทร์ ขึ้น ๑ ค่ำ เดือน ๓ เหนือ ตรงกับวันที่ ๑๙ พฤศจิกายน พระพุทธสักราช ๒๔๒๙ ปีจอ ได้ตามพระบิดาลงไปเฝ้าทุลละอองธุลีพระบาทณกรุงเทพ ฯ แล้วเลยอยู่รับราชการฉลองพระเดชพระคุณฝ่ายในเป็นเจ้าจอม ได้ โปรดเกล้าฯ ให้มีการสมโภชเป็นการรับรองด้วย เมื่อประสูติพระราชธิดาแล้วโปรดเกล้าให้เลื่อนถานาศักดิ์เป็นพระสนมเอก ปลาย พ.ศ. ๒๔๕๑ คราวเสด็จกลับมาเยี่ยมนครเชียงใหม่ครั้งแรก ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้สถาปนาพระอิสสริยยศเป็นพระราชชายา พระองค์มีความจงรักภักดีในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และเจ้านายในราชจักรีวงศ์ และได้ทรงปฏิบติหน้าที่เป็นที่ต้องพระราชหฤทัยแห่งพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงเป็นอย่างดียิ่ง นอกจากนั้นยังทรงปฏิบัติให้เป็นที่ทรงพระเมตตาของเจ้านายในราชจักรีวงศ์ และเป็นที่รักใคร่นับถือของเจ้าจอมอื่น ๆ ตลอดถึงข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยทั่วไปอีกด้วย เหตุทั้งนี้จึงทำให้เจ้านายฝ่านเหนือมีโอกาสได้สนิทสนมกับเจ้านายในราชจักรีวงศ์ และข้าราชการทั่วไปอีกชั้นหนึ่ง.

พระประวัติ พระราชชายา เจ้าดารารัศมี

          จากตอนที่หนึ่งซึ่งเจ้าแก้วนวรัฐฯ ได้ อรัมภบท เป็นการบอกวัตถุประสงค์ในการจัดทำหนังสือเล่มนี้ เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติ อุทิศส่วนกุศล ให้พระราชชายา เจ้าดารารัศมีแล้ว ยังพิมพ์เพื่อมอบให้ผู้ที่มาร่วมงานพระเมรุ จะได้ไม่ลืมในพระราชชายาฯ ผมจึงถามคุณยายว่าใครที่ไปร่วมงานนี้และได้รับแจกมา ก็ได้คำตอบว่าหน้าจะเป็นคุณทวดบัวเขียว เลาวพงศ์ ซึ่งเป็นน้องของคุณทวดฮัวฮง เลาวพงค์ ซึ่งเป็นพ่อของคุณตาที่เป็นสาวและขอคุณตาบุญเจริญ(ซุ่นเฮง) เลาวพงศ์มาเลี้ยงเป็นลูก เพราะคุณทวดบัวเขียวจะสนิทสนมกับเจ้านายฝ่ายเหนือและไปมาหาสู่กันเสมอๆ และท่านเป็นคนกว้างขวางชอบอ่านหนังสือและเก็บหนังสือไว้เป็นจำนวนมาก ตอนนี้มาทราบถึงพระประวัติพระราชายา เจ้าดารารัศมี จากหนังสือเส่มนี้กันเลยครับ
ตอนที่ ๒ หน้าที่ ๑
พระประวัติ
พระราชชายา เจ้าดารารัศมี
        พระราชชายา เจ้าดารารัศมี ประสูติณวันอังคาร เดือน ๑๐ เหนือ (เดือน๘ใต้) ขึ้น ๔ ค่ำ ปีระกา เวลา ๐๓.๐๐ น. เศษ ตรงกับวันที่ ๒๖ สิงหาคม พระพุทธศักราช ๒๔๑๖ ที่คุ้มหลวงกลางเมืองนครเชียงใหม่ ซึ่งเป็นที่ตั้งดรงเรียนยุพราชวิทยาลัยเวลานี้ พระองค์ท่านอุบัติในสกุลณเชียงใหม่ เป็นหน่อเนื้อเชื้อพระเจ้าผู้คองนครทั้งสองฝ่าย ดังปรากฏตามสายปฐมวงศ์ต่อไปนี้
                                                                      สายปฐมวงศ์
                พระยาสุรวฦไชยสงคราม (ทิพจักร์)___________________แม่เจ้าพิมลา
                                                                                         |
                                                   ___________________
                                                   |
                                     เจ้าฟ้าชายแก้ว________แม่เจ้าจันตา
                                                                   |
                  __________________________________
                 |                                                                    |
พระเจ้ากาวิละ ฯ_______แม่เจ้าโนจา ,  เจ้าหลวงเศรษฐี (คำฝั้น)_____________แม่เจ้าตาเวย
ครองนครเชียงใหม่ |                              ครองนครชียงใหม่                    |
              _________|                                             _________________
             |                                                                |
พระเจ้ากาวิโรส ฯ _______แม่เจ้าอุสาห์ ,  เจ้าราชวงศ์ (คำคง) ______________แม่เจ้าคำหล้า
ครองนครเชียงใหม่    |                                  นครเชียงใหม่                      |
                                  |____                                    _________________|
                                           |                                   |
                            แม่เจ้าทิพเกษร______พระเจ้าอินทวิชยานนท์
                                                         |       ครองนครเชียงใหม่
                                             พระราชชายา ฯ

พระราชชายาฯ มีเชษฐ แลพระเชษฐภคินี ดังนี้
     ๑. เจ้าน้อย โตน            วายชนม์แล้ว           (บิดาเจ้ารถแก้ว)
     ๒. เจ้าราชวงศ์ (น้อยขัตียะ)  วายชนม์ _
                                  (บิดาเจ้าบุษบา)        | ร่วมอุทรเดียวกัน
     ๓. เจ้านางคำข่าย      วายชนม์            _|
     ๔. เจ้าแก้วผาบเมือง   วายชนม์           _
                             (บิดาเจ้าอุ่นเรือน)          | ร่วมอุทรเดียวกัน
     ๕. เจ้าอินทวโรรสสุริยวงศ์(น้อยสุริยะ)   |
              เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ที่ ๘      _
      ๖. เจ้าแก้วนวรัฐ ฯ (เจ้าแก้ว)                 | ร่วมอุทรเดียวกัน
              เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ที่ ๙        |
       ๗. เจ้าจอมจันทร์        วายชนม์         _|
       ๘. เจ้านางคำห้าง       วายชนม์
       ๙. เจ้านางจันทร โสภา  วายชนม์     _
                                                                  | ร่วมอุทรเดียวกัน
       ๑๐. พระราชชายาฯ                           _|
        พระราชชายา ฯ มีพระธิดาพระองค์หนึ่ง ทรงพระนามว่า พระองค์เจ้าวิมลนาคนพีสี สิ้นพระชนม์เมื่อพระชัณษาได้ ๔ พรรษา
       มื่อพระราชชายา ฯ ทรงพระเยาว์ ได้ทรงศึกษาอักษรไทยเหนือ ไทยใต้ และทรงเข้าพระทัยในขนบธรรมเนียมขัติยประเพณีเป็นอย่างดี เมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๖ พระชนมายุย่างเข้า ๑๑ พรรษาเศษ พระบิดาโปรดให้มีพิธีโสกันต์และมีมหกรรมอย่างครึกครื้น คราวนั้นพระยาราชสัมภารากร เปนข้าหลวงประจำเชียงใหม่ได้ช่วยเป็นธุระในงานโสกันต์ตลอด ภายหลังเมื่อทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร ขึ้นมาทรงจัดตั้งตำแหน่งเสนาทั้งหก ก็ได้โปรดเกล้าฯ ให้เชิญพระกุณฑลประดับเพ็ชร์มาพระราชทานเป็นของขวัญด้วย และได้ โปรดเกล้า ฯ ตั้งให้นางเต็ม เป็นแม่นางกัลยารักษ์ ให้นายน้อยบุญทา เป็นพญาพิทักษ์เทวี ตำแหน่งพี่เลี้ยงทั้งสองคนตั้งแต่ครั้งนั้น
จบตอนที่ สอง หน้าที่สาม